meer recent eerdere
Through the Looking Glass, and what I found there
De Vishal, Haarlem
20 december 2015 t/m 24 januari 2016

Afscheidstentoonstelling van curator Willemijn Faber in de Vishal. Zij stelt een expositie samen op basis van een persoonlijke selectie. Met werk van:

Seet van Hout  
Maria Roosen
Lenneke van der Goot
Ellen Kooi
Elpeth Diedrix
Kees de Vries
Terry Thompson
Simone de Groot
Marleen Sleeuwits
Ronald Ruseler
Bianca Sistermans
Caren van Herwaarde
Alet Pilon

 

Speech Willemijn Feber:

De titel van de tentoonstelling verwijst naar een boek van Lewis Caroll, de schrijver van Alice in Wonderland. De oorspronkelijke titel is Through the Looking-Glass and what Alice found there. Hij schreef het als een vervolg op Alice in Wonderland, met dezelfde hoofdpersoon.

Kijken 'through the looking-glass', het kijken door een vergrootglas en inzoomen op de wereld. Voor mij slaat het op de wondere wereld waar ik door de kunst in terecht ben gekomen. En op mijn periode in De Vishal in het bijzonder. 'And what I found there'.

Dat is niet in enkele woorden te zeggen. Maar het eerste dat bij mij opkomt is “vriendschap” De jaren dat ik in de vishal heb gewerkt heb ik zoveel vriendschap en liefde ervaren. Van Cilia, mijn vriendin en zakelijk coordinator, de bestuursleden (en oudbestuursleden: Els, Jennifer, Eric, Paul), mijn lieve technisch assistenten die altijd voor mij klaarstonden, John en Frans, alle vrijwilligers en natuurlijk alle kunstenaars, de leden en allen van buiten de vishal, met wie ik in de afgelopen tijd heb gewerkt. Het was een geweldige tijd.

En dan was er natuurlijk het allerbelangrijkste: de kunst. Door mijn werk ben ik er letterlijk in ondergedompeld en het heeft me gevormd.

Wat maakt kunst nou zo belangrijk?

Afgelopen week las en hoorde ik drie keer over wat kunst is en wat het biedt. Allereerst op een opening, daar sprak een dichteres over het moment dat zij ervaart wanneer ze een gedicht schrijft dat goed is. “vijf seconden ongeveer bevind ik mij in een onbegrensde ruimte. Het is zoals ik mij de hemel voorstel, er zijn geen muren of plafonds.” Er zijn geen beperkingen, je kunt er in verdwijnen. Dat is ook wat de kunstenaar zal ervaren als hij een werk heeft volmaakt. Dat is wat hij met zijn werk wil. Ons, de kijker, de kans geven om in die onbegrensde ruimte te treden. Onze fantasie te laten werken en, niet gestoord door wat moet of wat wel of niet kan, de ruimte te geven voor onze eigen interpretatie.

Onlangs sprak ik met een vriend over het feit dat religie door de jaren heen, zo veel invloed op de kunst heeft gehad. Hij zei: eigenlijk is dat niet zo vreemd want ze hebben best veel gemeen. Ze willen allebei hetzelfde, de mens opheffen naar het hogere. De onbegrensde ruimte dus.

In een artikel over de tentoonstelling Silence out Loud, die is samengesteld door Joost Zwagerman, en die deze week in Museum Kranenburg in Bergen is geopend, las ik dat Joost zei:

"De tentoonstelling moet 'onontkoombaar' worden. Een tentoonstelling waarin, in onze tijden van kakofonie en hoogtonigheid, de eeuwige waarde en de eeuwige waarheid van de stilte wordt verbeeld". Hij haalde daarbij een citaat van Luc Tuymans aan: Schilderijen moeten, willen ze effect hebben, de immense intensiteit van stilte hebben, een opgevulde stilte of leegte. De beschouwer moet de onbegrensde wereld van ruimte en tijd kunnen betreden dus. En dan gaat het niet alleen om schoonheid, maar mag het ook best wringen. Stilte kan ook beklemmend zijn, of onaangenaam.

Als je als kijker de tijd wilt nemen om langer dan de gemiddelde negen sec naar een kunstwerk te kijken, (of naar een muziekstuk of gedicht te luisteren) dan kan je de stilte ervaren. Dat onnoembare dat net buiten het bereik van alle dag ligt. Net buiten het blikveld, maar tastbaar in een onbestemd verlangen.

In de vorm van schoonheid, ontroering, troost, concentratie, een glimlach, maar ook irritatie, boosheid, verdriet of zelfs afschuw.

Kunst laat door beelden nieuwe gedachten bij je ontstaan. Kunst kan een deurtje openzetten. Een deurtje naar iets wat je nog niet kende, diep in jezelf.

Alice tuimelde in een konijnenhol en na een lange, diepe val kwam ze in een wondere wereld terecht. Een wereld van onbegrensde ruimte en tijd. Een wereld vol mogelijkheden en onmogelijkheden. Onderweg leert ze heel veel en wordt nieuwsgierig naar alles wat zich achter nog gesloten deurtjes bevindt.

Voor deze tentoonstelling heb ik kunstenaars uitgenodigd waarmee ik in de achterliggende tijd heb samengewerkt, wier werk op mijn netvlies is gebleven, me nieuwsgierig maakte en heeft verwonderd. De lijst waar ik mee begon was nog zeker drie keer zo lang, maar gezien de beperkte ruimte moest er een keuze gemaakt worden. Het is een persoonlijke keuze, maar de gemene deler is het gevoel dat ze mij meenemen naar de onbegrensde ruimte en tijd. Ik dank hen allemaal hartelijk voor hun werk.